Het heeft met voetbal niks te maken

In het kader van de gekte die om de twee jaar bij de internationale voetbaltoernooien uitbreekt, is het voor iedere Nederlander een leuke oefening het fenomeen ‘oranjekoorts’ uit te leggen aan een Amerikaan.

Nu ben ik er al jaren van overtuigd dat Amerikanen een bedrieglijk volk zijn. Op het eerste gezicht lijken ze namelijk heel erg op ons (of wij op hen, beter gezegd), het is geen toeval dat de VS en West-Europa samen met Canada en Australië allemaal samen de boyband ‘het Westen’ vormen.

Om met die vergelijking meteen te ver te gaan: de VS zijn de Nick Carter van de groep, onze Justin Timberlake, de Harry Styles van het gezelschap. Mochten al die namen u niets zeggen, hoewel het clubje best bekend is, is de VS toch wel de ster van de groep, degene van wie iedereen stiekem wel weet dat die ook zonder het clubje eromheen een carrière zou hebben.

Maar die Amerikanen zijn wel degelijk een fundamenteel ander volk dan de rest van de club. Ze hebben hun eigen sporten en gebruiken, en hoe meer je Amerika in de gaten houdt hoe meer duidelijk wordt dat zich een rare situatie voordoet als het gaat om bijna alles. Amerika bekijkt de planeet anders dan de rest van de wereld, het is de collectieve psychose die Amerika tegelijkertijd geweldig, frustrerend, angstaanjagend en verwarrend maakt.

De rest van de planeet zou morgen kunnen vergaan, het zou de Amerikanen de eerste twee weken dat ze alleen op de wereld zijn, niet eens opvallen. Na de bewustwording dat er niemand anders meer is, zou Amerika zich storten op de discussie of het gegeven dat ‘het buitenland’ niet langer bestaat, reden is om de defensie-uitgaven wat te verminderen. Wat er uit die discussie komt is niet eens relevant, want hoe dan ook is het in modern Amerika nagenoeg onmogelijk nog een politieke beslissing te nemen die gevolgen heeft die verder strekken dan de lunch van de politici de volgende middag.

Het punt waar ik wat onhandig naartoe probeer te werken, is dat ik vorige week met een stel Amerikanen op het internet bijna twee uur lang heb gechat over het WK, en dat het op een rare manier de verschillen tussen de landen, tussen de belevingswerelden, heel duidelijk maakte.

In de VS is voetbal niet populair. Hoezeer de sport ook in opkomst is, het blijft een gek iets voor ze. De sport groeit, maar voetbal is voor Amerikanen wat voor ons honkbal is. Er zijn mensen die het geweldig vinden, en als Nederland wereldkampioen wordt vinden we dat ook wel kicken, maar in feite snappen we geen bal van de sport en al helemaal niet wat er nou in vredesnaam zo leuk aan is.

En toch, Amerika doet het wel aardig, en dus is er ook in de VS wel wat enthousiasme, tenslotte is patriottisme ze allesbehalve vreemd. Maar juist omdat het ze niet vreemd is, missen ze de lol van het WK. Probeer een Amerikaan het fenomeen ‘oranjekoorts’ uit te leggen, ik kan u garanderen dat het niet lukt.

Want dan moet u eerst uitleggen dat rondlopen in het oranje hier niet iets is wat we elke dag doen, dat de vlag uithangen hier niet normaal is, dat met zijn allen het volkslied zingen iets is wat we eigenlijk alleen doen bij internationale voetbalwedstrijden en Olympische Spelen.

Amerikanen doen dat zo’n beetje elke dag. Die schrikken zich kapot als ze een dagje niet de Stars & Stripes zien hangen. Wat voor ons vier weken collectieve gekte is waarin we allemaal losgaan voor Oranje, het Amerikaanse equivalent daarvan is iedere doordeweekse dag.

Het was, zoals u zich kunt voorstellen, een raar gesprek met de Amerikanen. Dit waren nog Amerikanen die zich in ieder geval konden voorstellen wat het WK hier precies losmaakte; twee ervan kwamen uit Seattle, de stad waar de winnaar van de Superbowl, de Seattle Seahawks, vandaan komen. Dat de WK-koorts ongeveer vergelijkbaar is met de Superbowl-fever die zij ervoeren, begrepen ze wel.

Maar verklaren waarom een uit de kluiten gewassen Argentijnse kabouter de beste voetballer van de planeet is, dat kon ik niet. In de belevingswereld van de Amerikanen is zoiets onbestaanbaar; voor hen zou Cristiano Ronaldo de beste ooit zijn; hij is sneller en sterker en groter en springt hoger en schiet harder dan Messi, dus is-ie beter.

Het WK is in alle opzichten een uniek fenomeen. Het heeft met voetbal niks meer te maken, het heeft eigenlijk met sport zelfs niets van doen. Het WK is een kwestie van nationale eenheid en collectieve trots, het is een excuus om een maand lang schaamteloos verliefd te zijn op onszelf en dit stukje planeet waar we vandaan komen.

We kijken samen, we kijken alleen, maar we kijken allemaal. Hoewel we er niets van durven te verwachten worden we allemaal in het hoofd alweer wereldkampioen zodra het een beetje de goeie kant op lijkt te gaan. Dat die Amerikanen er niks van snappen, dat geeft ook helemaal niets.

Ik hou in ieder geval mijn agenda vrij tot 13 juli, want dan worden we naar alle waarschijnlijkheid wereldkampioen, maar dat is logisch.

Yannick Duport studeert politicologie. Schrijft graag. Publiceerde eerste minicrimi in NieuwNAT: over gedumpt lijk in Seringenpark. Hoopt stiekem op mooie toekomst als misdaadschrijver. Tegendraads. Enige 2