Zwelgen in heimwee bij nostalgische films

Door: Arjen Vos. Wat maakt toch dat 1500 mensen verdeeld over twee voorstellingen zich zo intens kunnen verkneukelen aan films van weleer? Is het een ontembaar verlangen naar die goeie ouwe tijd toen vroeger alles anders en beter was? We zouden het graag geloven maar als je toch ziet hoe er gezeuld werd met zakken vol kolen, hoe een ijsbreker door tientallen mannen als trekschuit door de Uiterwegsloot werd gesleurd, de poel met eenvoudig gereedschap werd uitgebaggerd en er gehooid werd met behulp van paard en riek, zal de moderne mens vast niet heel blij worden als hij terug geflitst wordt in de tijd.

Veilig in een comfortabele stoel en een droge feesttent zo’n twee en een half uur zien hoe het er vroeger aan toe ging is wat dat betreft mooi zat. En dan herinneringen ophalen en delen met mede dorpsgenoten in de pauze en na afloop. Hoe heerlijk is het bekenden in bewegend beeld voorbij te zien komen, ze te horen spreken en te zien hoe ze door de jaren veranderd zijn. Of te realiseren dat er onder de geportretteerden al zoveel mensen verscheiden zijn. De mix van gevoelens die de filmavond oproept, de saamhorigheid omdat je met elkaar een gemeenschap vormt, een dorp bent, met elkaar oploopt; daarin zit hem waarschijnlijk het antwoord op de vraag waar het succes vandaan komt.

Varende fanfare
Voor de negende keer bracht initiator en samensteller Dick Piet vreugde met zijn filmfestival. Het wordt steeds duidelijker dat hij zelf ook een verdienstelijk filmer is. Vooral zijn zelf geschoten Pramenracefilms uit de jaren ’90 waren een hoogtepunt van de avond. Bijzonder om te constateren dat dit evenement in de begintijd nog voorzien was van live muziek in de vorm van onder meer een meevarende fanfare die deed denken aan de klassieker Van Bert Haanstra. Van reusachtige luidsprekers die horendol maken was 25 jaar geleden nog geen enkele sprake. Sommige dingen waren vroeger echt beter.

Dramatisch gehalte
Dick Piets’ eigen hoogtepunt was, zo vertelde hij,  de film van de Hornmeer voordat er huizen stonden. Eindeloos grasland met een handvol boerderijen. Als de watertoren niet in beeld was verschenen zou het net zo goed de Achterhoek of Groningen kunnen zijn. Mooi was ook de muziekkeuze die de beelden nog meer lading gaven. Ennio Morricone’s ‘Once Upon a Time in The West’, In Dulci Jubilo van Mike Oldfield en Music Box Dancer van Frank Mills tilden het dramatische gehalte naar een nog hoger niveau. De timing was soms geniaal. Bijvoorbeeld bij de vertolking van Herman van Veens’ ‘Hilversum 3’. Precies op het moment dat zijn ‘Paljas’ klonk, verscheen daar een echte paljas in beeld.

Wildplassen
Het publiek smulde zichtbaar van de ouderenreis met wildplassende bejaarden, van racende auto’s op het ijs in 1963, van de zeephelling bij het Zorgcentrum tijdens de al genoemde Pramenrace en van de grappen en grollen van Martin Verbeek tijdens het bejaardencarnaval. Misschien had er nog wat in de corso- en winterbeelden gesneden kunnen worden maar dat gaf niet. Na twee filmloze jaren kon de zaal met toch ook een aantal opvallend jonge bezoekers er nauwelijks genoeg van krijgen. We waren na onvermijdelijke uitsmijter ‘Het Dorp’ vlak voor elven klaar en konden tussen de buien droog naar huis.

Foto’s Arjen Vos