‘Plannen Fort leveren geringe schade Werelderfgoed op’

Door: Klaas Leegwater. De geplande ontwikkelingsplannen met Fort Kudelstaart zullen tot geringe schade leiden aan de unieke kernwaarden van het Unesco Werelderfgoed ‘De Stelling van Amsterdam.’ Dat is de eindconclusie van adviesbureau Arcadis dat in opdracht van provincie Noord Holland een Heritage Impact Assessment (HIA) uitvoerde naar het effect van voorgenomen ingrepen bij realisatie van project ‘Zeilfort Kudelstaart’. Ontwikkelaar Martijn de Liefde is niet verbaasd over de uitkomst, werkgroep Fort Kudelstaart zet haar vraagtekens bij het rapport.

Arcadis concludeert dat het plan alleen effect heeft op één van de drie kernwaarden van het werelderfgoed: het militair systeem. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat het militair systeem op Fort Kudelstaart ‘zwaarder dan matig‘ wordt aangetast vanwege ‘de onomkeerbare aard van het verwijderen van oorspronkelijke wallichamen‘. Het doorbreken van het hoofdgebouw op vier plaatsen wordt gezien als een ‘onomkeerbare aantasting‘. De onderzoekers erkennen dat de voorgenomen ontwikkelingen impact hebben op Fort Kudelstaart maar kwalificeren dit als ‘gering’ afgezet tegen het militair systeem van het gehele werelderfgoed (46 forten tezamen).

Chinese Muur
Stichting Werkgroep Fort Kudelstaart, die zich vanaf het begin heeft gekeerd tegen de plannen (’te grootschalig’) en bij Unesco in Parijs had verzocht om een onderzoek naar mogelijke schade aan het fort, zet haar vraagtekens bij de werkwijze en uitkomsten van de onderzoekers. Emile Abbing: “Want wat betekent dit voor het werelderfgoed als andere forten ook dergelijke ingrepen ondergaan? Meerdere geringe effecten zijn gezamenlijk groot, en wanneer wordt het teveel? Unesco zegt namelijk ook niet: er zijn veel piramides, dus je kan er best eentje veranderen. Of: de Chinese Muur is zo lang, daar kan best een paar honderd meter van af.”

Echte parel
Abbing vindt dat in het onderzoek niet alle toekomstige ingrepen zijn meegenomen, of bepaalde ingrepen anders worden beschreven dan wat er werkelijk staat te gebeuren. Op welke ingrepen Abbing precies doelt wil hij niet toelichten. “Dat komt aan bod bij de Raad van State.” Ontwikkelaar Martijn de Liefde toont zich niet verbaasd over de conclusies in het rapport. “We hebben alles zeer zorgvuldig voorbereid, er is bij elke stap door instanties over onze schouders meegekeken. Jammer dat het door alle procedures allemaal lang duurt. Voor Aalsmeer en Kudelstaart is het fort een echte parel, ik ben erg toegewijd om er iets moois van te maken.”

Op 3 december 2020 ging de gemeenteraad akkoord met aanpassing van het gewijzigde ontwerp bestemmingsplan rond het fort. Daarmee kreeg De Liefde toestemming voor realisatie van ‘Zeilfort Kudelstaart’. Onder meer een hotel, vergaderruimte, een klein museum, een kleine spa, havenfaciliteiten, 200 ligplaatsen, een starttoren en uitkijkplatform, patio en zwembad, een havencafé, een buitenterras en een ondergrondse parkeergarage. Het businessplan gaat uit van 125.000 bezoekers per jaar. 

Niet bindend
Wanneer De Liefde kan starten met de werkzaamheden is onduidelijk. Werkgroep Kudelstaart heeft beroep met een voorlopige voorziening aangetekend bij de Raad van State tegen het goedkeuren van het bestemmingsplan. Eerste uitspraak van de rechter wordt in of kort na de zomer verwacht. Gaat de rechter niet mee in het beroep dan zal de procedure van een omgevingsvergunning starten, na verlening is beroep mogelijk. De uitkomst van het Unesco-onderzoek is niet bindend maar wordt door overheidsinstanties veelal gebruikt als hulpmiddel en advies bij beslissingen, zoals bij een omgevingsvergunning.

Download hier het volledige onderzoeksrapport

Foto’s archief AV/Arjen Vos