Bevrijdingsdag in verpleeghuis Groenelaan

Door: Jan Dreschler. Zorgorganisatie Amstelring telt 23 vestigingen in Amsterdam, Amstelland en de Meerlanden en is daarmee de belangrijkste zorgaanbieder in ons gebied. Eén van die locaties is verpleeghuis Groenelaan in Amstelveen, waar een deel van de bewoners afkomstig is uit Aalsmeer. Maandagochtend 11 december werd hier het startsein gegeven voor een nieuwe ontwikkeling binnen Amstelring: meer vrijheid voor bewoners met dementie.

Het was op die elfde december een gezellige boel in de hal van Verpleeghuis Groenelaan. Het zat er vol bewoners met hun naasten, er speelde een draaiorgel en er was allerlei lekkers. Ook hing er een groen lint met een knoop er in. Het was duidelijk: hier ging iets gebeuren.

Locatiemanager Nico Fakkel nam het woord en vertelde dat besloten is om in heel Amstelring per 31 december de gesloten afdelingen op te heffen. In verpleeghuis Groenelaan gebeurde dat vandaag.

“Bij alles wat je als zorgorganisatie doet,” zo zei hij, “moet  je je steeds afvragen of het iets toevoegt voor de mensen die hier wonen. En wij denken dat dit iets toevoegt. Daarom hebben we besloten om Amstelringbreed de deuren van de gesloten afdelingen te openen. Mensen krijgen hun vrijheid terug.”

Vervolgens mocht mevrouw Sassen, één van de bewoners die het terugontvangen van een stukje eigen regie ziet als een groot geschenk, het lint doorknippen.

Zorg en dwang
Zo’n grote stap, dat doe je niet in een opwelling. De komst van de nieuwe wet Zorg en Dwang waarin de regelgeving voor gesloten afdelingen is opgenomen was de aanleiding voor bezinning over dit thema. Die wet stelt eisen aan onvrijwillige zorg en opname. De individuele afweging is daarbij leidend. Een gesloten afdeling voor iedereen is daarin niet meer passend. Wel moet de zorg voor mensen met dementie aan veiligheidseisen voldoen.

Polsband
Binnen verpleeghuis Groenelaan is men bepaald niet over één nacht ijs gegaan. Een projectgroep bestaande activiteitenbegeleiders, verpleegkundigen en behandelaars, is bijna een jaar bezig geweest met de voorbereiding. Mariëlle Wegman, freelance medewerker van AalsmeerVandaag maar vooral fulltime verpleegkundige in Groenelaan, was voorzitter van die werkgroep en legt uit hoe het met de veiligheid geregeld is.

“Bewoners hebben een polsband met dwaaldetectie Als iemand bij de uitgang naar de straat komt gaat deze voordeur automatisch op slot. Tegelijk gaat er een signaal naar vier telefoons van verpleegkundigen en verzorgenden. Degene die het eerst reageert komt naar de uitgang en neemt de begeleiding van betrokkene op zich. Die begeleiding bestaat veelal uit afleiding. Samen een kopje koffie drinken in het café in de hal biedt zo’n mogelijkheid. De bewoner die eerst weg wilde komt daar op andere gedachten.”

Ook waren volgens Mariëlle allerlei aanpassingen in het gebouw nodig. Bepaalde ruimten moesten voor de veiligheid op slot, bij de trappen werden beveiligingen aangebracht en er werden andere looproutes gecreëerd.

Draagvlak
Het belangrijkste was misschien nog wel om draagvlak te verwerven bij alle belanghebbenden. In verschillende sessies werd met elkaar en met de familie gesproken over de wenselijkheid, maar ook over de risico’s.

Nico Fakkel: “Er was best wel koud watervrees bij mantelzorgers en soms ook bij de bewoners zelf. Wat dat betreft moeten we met z’n allen ook wennen aan deze nieuwe situatie.”

Een bewoner die het nog goed kan verwoorden zegt: “Ik ben hier komen wonen omdat het een beschermde woonomgeving is. Ik ben bang dat dat nu minder beschermd gaat voelen. Ik heb Alzheimer en kan bijvoorbeeld maar moeilijk mijn kamer terugvinden. Als ik door het hele gebouw ga dwalen dan raak ik de weg kwijt en dat voelt heel onveilig.”

Dit wordt bevestigd door een mantelzorger: “Ik ben erg voor vrijheid, maar is het haalbaar?”

Kortom, het is een nieuw avontuur dat bewoners, mantelzorgers en hulpverleners met elkaar aangaan. Hier en daar zal er best nog bijgestuurd moeten worden. Maar de richting is duidelijk: meer vrijheid en eigen regie voor mensen met dementie.

(Foto’s Arjen Vos)