Kerstcolumn: ‘Tegeltjeswijsheid’

Door: Jan Dreschler. De laatste dagen stuitte ik op nogal wat oneliners en tegeltjewijsheden. Zo las ik ergens: ‘Kerst, bont versierd, goed gevierd.’ Met andere woorden, laten we er vooral van genieten. En op een lantaarnpaal las ik : ‘Van woningnood, naar huisgenoot!’ Met andere woorden laten we iets doen voor een ander. En weer ergens: ‘Zonder Jezus is je kerst mis.’ Met andere woorden laten we niet vergeten waar het eigenlijk om draait.

Die drie tegeltjeswijsheden geven wel aan hoe verwarrend het kerstfeest is. Je kunt er alle kanten mee op.

Ik mocht heel lang geleden, ik was achttien, een stukje schrijven over kerstfeest in een plaatselijke huis-aan-huiskrant. En ik schreef: kerstfeest is een verwarrend feest. En ik legde uit dat dat kwam door de grote discrepantie tussen de vrede van kerst en de toestand in de wereld en ook door de vraag of je het allemaal wel kon geloven, van dat kind en zo.

Wat dat laatste betreft ben ik er wel uit. In de loop van je leven leer je bij en kom je ook bij de grote levensvragen tot een antwoord. De verwarring over het eerste is gebleven. Verwarring en verwondering.

Want hoe is het mogelijk dat we samen kerst vieren als we daar zo’n verschillende betekenis aan geven? Hoe kan het dat we snakken naar vrede op aarde en dat ons dat maar niet lukt? Dat de wereld ook dit jaar weer in brand staat? Hoe kan het dat mensen van goede wil, zoals wij toch allemaal zijn, elkaar soms zoveel leed aan doen?

Wat is kerst voor u en voor jou. Zou u het liefst knielen in de stal of zitten aan een rijk gevulde dis. Of misschien wel allebei.

Nog een tegeltjeswijsheid; iets wat ik onthouden heb van de meester van de lagere school: ‘Zijn de tijden van hout dan zijn de kerken van goud, maar zijn de tijden van goud van zijn de kerken van hout.’

Ik heb dat altijd zo begrepen: in moeilijke tijden gaat het misschien geestelijk best wel goed met je, maar owee als de welvaart toeslaat dan lijkt het wel of de onverschilligheid en de oppervlakkigheid om zich heen grijpt. En je hebt dat niet eens in de gaten.

Wij waren een aantal jaren terug te gast in Wit Rusland. Een land met veel armoede. Maar de grote saamhorigheid tussen de mensen daar, dat was hartverwarmend.

En meer recent tijdens de Coronapandemie, wat was er vaak eensgezindheid en onderlinge solidariteit. Zelfs onze geplaagde natuur leefde op.

Maar nu lijken we wel weer terug in ons oude stramien. Twee kerstdagen met onderlinge verbondenheid en de rest van het jaar een zich verhardende samenleving, korte lontjes en weinig geduld of compassie met een ander.

Met kerst valt een accent op vrede op aarde.

Laat ik u, maar vooral ook mijzelf voorhouden dat het eigenlijk heel simpel is. We kunnen morgen beginnen met vrede op aarde. Toegegeven, het kan alleen in je eigen kleine omgeving, en niet op het wereldtoneel. Maar, dat is het mooie, daar, in eigen kring heb je er ook zelf het meeste rendement van. Want als mensen in jouw directe omgeving door jouw en mijn gedrag ook wat aardiger worden wordt ons gezamenlijk leven een stuk leuker.

Om dit te onderbouwen nog wat tegeltjeswijsheden.

Voor wie gelooft: ‘Zalig de vredestichters!’
Voor wie van spreekwoorden houdt: ‘Wie goed doet goed ontmoet!’
Vanuit de politiek: ‘Fatsoen moet je doen!’

Tafeltjeswijsheden, het staat voor  uitgesleten zinnen die hun kracht verloren hebben door het veelvuldig gebruik. Maar is dat terecht?

Na het kerstfeest komt Oud en Nieuw.

Als ik op 1 januari weer met een pakket goede voornemens het nieuwe jaar instap ga ik wat meer luisteren naar tegeltjeswijsheden. Misschien een beetje uitgesleten en oubollig, maar ze zijn wel een stap in de goede richting.