Lichtbaken krijgt muzikale voorganger

Door: Jan Dreschler. Jaap Cramer is vanaf vandaag, zondag 17 september de nieuwe predikant van de Nederlandse Gereformeerde Kerk het Lichtbaken in Rijsenhout, een streekgemeente waarvan de leden verspreid zijn over de oostkant van de Haarlemmermeer, Aalsmeer en Kudelstaart.

Jaap oogt veel jonger dan de 39 jaar die hij is en hij krijgt dan ook regelmatig het verwonderde commentaar dat een jong iemand zulke wijze en waardevolle dingen kan zeggen. “Maar ja, ik mag dan jong zijn, ik kom wel met hele oude woorden.” Zijn stijl is hij vooral informeel en buiten de preekstoel zul je hem niet in een pak aantreffen. Hij is vriendelijk en goedlachs en heeft oprechte belangstelling voor mensen.

Polder
Jaap werd geboren in Amersfoort, maar voor hij één jaar oud was verhuisde het gezin naar Zeewolde waar hij woonde tot zijn achttiende jaar. “Ik ben dus best vertrouwd met het polderlandschap en veel water dus wat dat betreft voel ik me in de Haarlemmermeer wel thuis. Al is het landschap hier natuurlijk wel honderd jaar ouder.”

De lagere school werd doorgebracht in Nijkerk en Zeewolde, waarna het Greijdanus college in Zwolle volgde. Dat waren allemaal Gereformeerde scholen dus streekscholen. Jaap komt uit een ‘vrijgemaakt’ nest, “maar,” zegt hij, “ik ben wel blij dat ik geleerd heb dat de kerk groter is dan dat.” Daar in Zwolle ontmoette hij ook Reinate met wie hij later zou trouwen.

Halve studie
Op het gymnasium koos Jaap voor de richting Natuur en Techniek; bepaald niet iets wat erop gericht is om predikant te worden, maar dat was dan ook iets wat niet in zijn hoofd op kwam. Het werd de universiteit van Wageningen waar hij zich verdiepte in de moleculaire biologie, een ingewikkeld onderwerp op het snijvlak van biologie en scheikunde. “Het was een mooie tijd,” zegt hij, maar dan heeft hij het vooral over het studentenleven en de zelfstandigheid en niet over de cijfers.

Voor het eerst maakte hij kennis met een niet vrijgemaakte omgeving en zag bijvoorbeeld bij een evangelische studiegenoot dat er andere manieren zijn om de Bijbel te lezen en om te gaan met het geloof.

Theologie
Na twee jaar was het duidelijk dat dit het niet was. Zijn moeder zei: “Waarom probeer je niet de Theologische Universiteit in Kampen.” En uiteindelijk heeft hij dat advies opgevolgd, maar nog lang niet met de gedachte om predikant te worden. Hij studeerde aanvankelijk vooral uit interesse. En wat hem verder trok was de nabijheid van Zwolle en het daar aanwezige conservatorium. Want zijn andere passie is muziek en even heeft hij gedacht dat die twee studies wel te combineren zouden zijn. Dat bleek een illusie. Maar de muziek bleef een grote rol spelen en de worsteling met de vraag wat moet ik nu kiezen was ingewikkeld.

Tot een supervisor tegen hem zei: “Je bent zowel theoloog als iemand met een passie voor muziek, waarom combineer je het niet, parttime predikant en parttime musicus?”

En zo is het tot op de dag van vandaag. Jaap komt parttime in dienst van de kerk het Lichtbaken en een ander deel van zijn tijd componeert hij muziek. Als de tijd dat tenminste toelaat.

Componeren
Gevraagd naar het genre gaat het om moderne klassieke muziek die hij typeert als niet geheel atonaal, maar het moet hier en daar wel schuren. Modern componeren blijkt een internationaal gebeuren. Zo neemt Jaap jaarlijks deel aan een orchestral challenge die wordt geïnitieerd vanuit Wellington Nieuw Zeeland. Vanuit de hele wereld worden daarvoor nieuwe muziekstukken aangeboden.

Ook is er muziek van hem uitgegeven via een van oorsprong Griekse uitgever die eerst in Londen en nu in Amsterdam zijn bedrijf heeft. Hij mag dan het conservatorium niet gedaan hebben, er zijn wel andere internationale krachtmetingen en opdrachten waar hij zich op stort, zoals recent: “schrijf iets ter ere van het Beethovenjaar.”

Terug naar het predikantschap. Tijdens zijn studie waren er stages en gaandeweg begon het besef te groeien dat hij echt predikant wilde worden en vanaf 2014 diende hij de vrijgemaakte kerk van Heerde. Toen die gemeente later fuseerde met een Nederlands Gereformeerde Kerk was een  fulltime predikant nodig.

Naar de Randstad
Dat was ook een soort natuurlijk moment uit te zien naar een andere gemeente. Het eerste contact met Rijsenhout was een telefoontje. De eerste reactie: “ik weet niet of ik wel bij Schiphol wil wonen.”

Maar er kwamen gesprekken op gang en het besef groeide stap voor stap dat dit toch de weg was die hij moest gaan. Een predikant is wat dat betreft ook wel een soort nomade. Hij moet zich geroepen voelen en het is niet te voorspellen waar zo’n ‘roep‘ vandaan komt. Dat is wel een van de ingewikkelde dingen ook voor het gezin met drie jonge kinderen: Eline, Loiis en Job. Ze verhuizen van de Veluwe naar de Randstad en dat is ingrijpend. “Zij vonden het dan ook best spannend.”

Missie
Gevraagd naar zijn missie is het antwoord: “Ik wil Gods stem verstaanbaar maken voor mensen.”

Preken vindt Jaap dan ook het mooiste wat er is. Daarnaast is er de zorg voor de mensen in de kerk. Over het pastoraat zegt hij: “Je mag in dit werk heel dicht bij mensen komen en een soort dankbare toeschouwer zijn van wat God met mensen doet.”

Heeft hij ook last van het feit dat een predikant er wel voor iedereen moet zijn en daarmee wat in een ‘glazen huis’ woont? “Ik heb daar in Heerde nooit last van gehad en ik ben er misschien ook wel niet zo gevoelig voor. En je doet niet alleen veel voor anderen er wordt ook veel voor je gedaan. Ons nieuwe huis, de pastorie in Rijsenhout, werd helemaal opgeknapt, geschilderd en schoonmaakt volgens onze wensen. Op vakantie kregen we af toe een foto’s gemaild hoe het werk opschoot. Hoe luxe is dat?”

Inmiddels zijn de verhuisdozen uitgepakt, de oudste kinderen zijn naar school en Reinate reist voorlopig nog op en neer naar haar werkgever, een ziektekostenverzekeraar in Apeldoorn. Jaap Cramer kan aan het werk.

(Foto’s Jaap Maars)