‘Chinees voor ons westerlingen niet te begrijpen’

Door Leni Paul. Martin de Schrijvers wortels liggen zowel in Zeeuws-Vlaanderen als in Kudelstaart. Hij groeide op in Aalsmeer maar bracht ook enkele jaren door in het grote China. Wie op de Connexxionbus stapt moet niet verbaasd zijn als de oer-Hollandse chauffeur zijn Chinese passagiers die op de route naar Amsterdam veelvuldig instappen, in hun moedertaal, het Chinees dus, aanspreekt en met hen converseert. De reiziger kan ook niet bevroeden dat de chauffeur goed is voor spannende verhalen. In ieder geval is er altijd een opgewekt welkomstwoord voor de reiziger.

“Mijn vader werd geboren in Clinge, een plaatsje in Zeeuws-Vlaanderen op enkele meters gelegen van België. Hij kwam naar Aalsmeer en ontmoette mijn moeder, een Buskermolen. Ik ging naar de katholieke basisschool en volgde daarna een grafische opleiding. Daarna ging ik werken bij drukkerij Noordhoek, gevolgd door een werkkring bij Argo, een uitgeverij van diverse bladen en ik hield me er onder meer bezig met de opmaak. Maar eigenlijk wilde ik voor mezelf beginnen. Ik kwam in aanraking met een drukkerij die bloemenhoezen vanuit China importeerde en dat wekte mijn nieuwsgierigheid dus ik stelde voor dat ik daar zelf in China eens zou gaan kijken. Er kwam van een Nederlands exportbedrijf een vraag voor een doos om rozen te verpakken en omdat er contacten waren in China ben ik er naartoe gegaan om te zien hoe een en ander daar verliep.”

Onbegonnen werk
De Schrijver dook in het leven van het voor hem wezensvreemde continent. “Het was 2007 en ik werd de schakel tussen Nederlandse exportbedrijven en de Chinese drukker. Ik was gefascineerd door het leven daar, probeerde ook enigszins de taal machtig te worden. Dat is onbegonnen werk, dat merk je al snel. Nu heb ik niet zo’n moeite met talen leren maar de meeste expats krijgen het Chinees niet onder de knie, althans niet als je daar niet heel veel jaren blijft. Ik reisde inmiddels heen en weer tussen gezin hier in Aalsmeer en China en kreeg er steeds meer klanten bij, kwam in contact met Chinese bedrijven in de verpakkingsindustrie. Ik woonde er in een appartementje en probeerde mezelf zoveel mogelijk in te leven in de wereld van de Chinezen, hun gewoonten, hun levenswijze.”

Zijn simpele conclusie na enkele jaren: De Chinees is voor ons westerlingen niet te begrijpen.

“Het is fascinerend. De grootste fout die je als westerling kan maken is dat je gaat denken dat je de Chinees begrijpt. Naast de contacten die er op zakelijk gebied waren heb ik geprobeerd me zoveel mogelijk hun denkwijze voor te stellen, heb erg veel gelezen, maar het is een heel andere wereld als de onze.”

Had u ook persoonlijke contacten met de mensen met wie u zaken deed? Kwam u bij hen thuis? “Ja, maar doorgaans blijft het afstandelijk.”

Wezensvreemd continent
De Schrijver zag in de jaren die hij in China woonde en werkte en waarbij hij als het ware ‘pendelde’ tussen zijn Aalsmeerse gezin en het massale, in feite hem wezensvreemde continent, veel veranderen. “Behalve de één-kindpolitiek veranderde er zo veel op divers gebied. Ik zou er uren over kunnen praten. Ik heb nog net de periode meegemaakt dat China openging en ook veel jonge Chinezen de grenzen over gingen en wereldwijd hun kennis kwamen verbreden,. Kijk bijvoorbeeld eens hoeveel Chinese jongeren er aan de VU en op andere Nederlandse universiteiten studeren.”

In 2016 keerde De Schrijver, inmiddels 61 jaar oud terug naar Aalsmeer, zijn hoofd vol impressies en opgedane ervaringen in een werelddeel dat volgens hem voor ons altijd vol geheimen zal blijven.

Collega Fred Teeven
Wat ben  je toen gaan doen? “Ik ben als verdeler gaan werken op de veiling, maar dat beviel me niet zo. Toen kon ik in 2020 op de servicetaxi van Munckhoff terecht. Maar inmiddels ben ik chauffeur op de bus van Connexxion, net als oud-politicus Fred Teeven. Ik noem hem mijn collega. Dat had ik veel eerder moeten doen. Ik heb elke dag met mensen te maken, rij ook extra ritten. Ik rij hier in de omgeving, het gebied rondom Amsterdam. Er stappen vaak moslims in, of toeristen of mensen die hier in de omgeving werken en daar heb ik altijd een goed contact mee. Ik fotografeer graag, dat is mijn hobby en ik ben bezig met een project om moslims in een voor hen toch vreemde omgeving te fotograferen. Wellicht wordt het een boekje, want er bestaan zoveel misverstanden over hen. Ik hou van mensen en van afwisseling.”

En stapt er ook wel eens een Chinese passagier in? “O ja, dat gebeurt vaak. En dan kan ik hem of haar in de eigen taal begroeten, wat met ze praten en dat is leuk.”

Wie dus op de Connexxionbus eens een opgewekte Chinees sprekende chauffeur treft weet nu dat het Martin de Schrijver is uit ons eigen Nieuw-Oosteinde.